۱۳۸۷ مهر ۲۹, دوشنبه

مصاحبه با تد کاپل دو سال بعد!

برخی از دوستان خواسته بودند مصاحبه دو سال پیش با تد کاپل رو داشته باشند. الوعده وفا

تد کاپل ژورنالیست پرسابقه آخرین خبرنگار آمريکائی بود که از ایران بازدید داشت. حاصل این سفر او یک مستند دو ساعته با نام ایران- خطرناکترین کشور است که روز یکشنبه نوزدهم نوامبر ۲۰۰۶ از شبکه دیسکاوری که تد کاپل در حال حاضر سردبیر آن شبکه است پخش شد. چند روز پیش از پخش این مستند با تد کاپل درباره سفر و آخرین مستند او گفتگوئی داشتم .

وفا مستقیم: از سفرتان بگوئید و اینکه چند روز طول کشید و به چه شهرهای ایران سفر کردید؟

تد کاپل: در مجموع من کمتر از دو هفته و همکارانم کمی بیشتر از سه هفته آنجا بودند. ما در تهران، اصفهان و آبادان بودیم و به اطراف این شهر‌ها هم سری زدیم. طبیعتا تمام ایران را ندیدیم. وقتمان خیلی کم بود که این کار را بکنیم. اما چیزهای بسیاری دیدیم.

وفا مستقیم: هدف از تهیه این گزارش مستند چه بود؟

تد کاپل: هدف از این گزارش بیان این نکته است که چرا ما در ایالات متحده برخی از اقدامات ایران را، که البته طبیعتا من درباره اقدامات دولت ایران می‌گویم، با این همه شک و تردید نگاه می‌کنیم و چرا پرزیدنت بوش از ایران به عنوان خطرناکترین کشور نام برده و توضیح داده که ایران از محور شرارت است. اما به همین شکل ما قصد داریم نشان دهیم چرا ایرانی‌ها نسبت به دولت ایالات متحده مشکوکند، با بازنگری به براندازی مصدق در ۱۹۵۳ تا حمایت از صدام حسین در جریان جنگ خونبار و طولانی ایران و عراق. پس از پی بردن به اینکه چرا ضمینه‌های نگرانی در هر دو طرف وجود دارد به بررسی مسائل جاری که در حال حاضر میان دو کشور وجود دارد می‌پردازیم و اینکه چه گزینه‌هایی برای هر دو کشور وجود دارد.

وفا مستقیم: با توجه به مشاهدات شما چه مسائل عمده ای وجود دارد؟

تد کاپل: خوب مهمترین مسئله طبیعتا از دیدگاه ایالات متحده حمایت ایران از سازمانهائی است که ایالات متحده آنها را گروههای تروریستی می‌شناسد، حزب الله و حماس و این واقعیت که ایران به سوی دستیابی به فناوری هسته‌ای گام بر می‌دارد و من فکر نمی‌کنم تعداد زیادی در دولت ایالات متحده وجود داشته باشند که باور نداشته باشند که ایران نمی‌خواهد به تسلیحات اتمی دست پیدا کند. کارنامه حقوق بشر ایران هم از نکات مهم است اما به خاطر توجه به فناوری هسته‌ای از رادارها دور رانده شده است. از طرف دیگر ایران را داریم که به ایالات متحده نگاه می‌کند و می‌گوید هر وقت به نظر می‌رسد ما قدمی در مسیر میانه‌روی برمی‌داریم شما هیچ علاقه‌ای نشان نمی‌دهید و ما را به عنوان بخشی از محور شرارت توصیف می‌کنید و شگفت‌آور اینکه وقتی احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری، از محو اسرائیل از نقشه می‌گوید و از خواسته ایالات متحده برای توقف برنامه فناوری هسته‌ای سرباز می‌زند، حالا یکمرتبه در واشنگتن این مسئله مطرح می‌شود که شاید لازم باشد با ایرانیها گفتگو کنیم. باید بگویم با توجه به علاقه شخصی خودم به مسئله ایران در بیش از بیست و هفت سال گذشته، احساس می‌کنم که این احتمالا به نفع دو کشور نیست که ما روابط دیپلماتیک نداشته باشیم. ما با کشورهائی روابط دیپلماتیک داریم که رژیمهای آنها به شدت مورد تائید ما نیستند. ما در بدترین شرایط جنگ سرد با اتحاد جماهیر شوروی رابطه داشتیم. ما دوره‌ای داشتیم که با جمهوری خلق چین رابطه نداشتیم. من فکر می‌کنم این کار ضرر بیشتری داشت تا منفعت. بنابراین اگر من بخواهم تنها یک نتیجه بگیرم اینست که، بدون توجه به اینکه این راه در چند سال آینده ما را به کجا خواهد برد، احتمالا این به نفع ایران و نفع ایالات متحده است که ما روابط دیپلماتیک را از سر بگیریم.

وفا مستقیم: آیا این راه حلی است که شما با توجه به اهداف تهیه این گزارش به آن رسیدید؟

تد کاپل: نه من این پروژه را برای اینکه هدف یا راه حلی ارائه کنم انجام ندادم اما پس از انجام این پروژه با نگاهی به گزینه های موجود اگر ما خواستار این هستیم که ایران را به تغییر رفتار ترغیب کنیم، ما گزینه تحریم اقتصادی و تجاری را داریم، گزینه نظامی را داریم و گزینه دیپلماتیک. ما گزینه دیپلماتیک را برای بیش از یک چهارم قرن استفاده نکرده‌ایم. تحریم‌های اقتصادی در حال حاضر به ایران صدمه می‌زند اما تا وقتی قیمت نفت بالای ۵۰ دلار برای هر بشکه است فکر می‌کنم ایران بتواند در برابر آن تاب بیاورد و تعداد کمی از کشورها هستند که تحریم را بپذیرند و اجرا کنند. و فکر می‌کنم گزینه نظامی یک فاجعه برای هر دو کشور است. بنابراین من چاره‌ای ندارم که نتیجه‌گیری کنم گزینه دیگری جز گزینه دیپلماتیک وجود ندارد.

وفا مستقیم: بخشهای اصلی این گزارش مستند چیست و چه نکات مهمی در آن وجود دارد؟

تد کاپل: ما در بخش اول این مستند تمرکز داریم بر اینکه چرا آمريکا ایران را چنین خطرناک می بیند. در بخش دوم به این موضوع می‌پردازیم که چرا ایران آمريکا را چنین خطرناک می‌پندارد. سپس به موضوع شهادت می‌پردازیم که به نظر می‌رسد مرکز اصلی خصوصا مذهب شیعه است و این نکته که شیعیان در سراسر خلیج فارس و همینطور در سراسر جهان فکر می‌کنم احساس می‌کنند برای هزار و چهارصد سال تحت سلطه سنی‌ها بوده‌اند و حالا این ممکن است فرصت آنها باشد تا مطرح شوند. ما به آبادان رفتیم که به مرز عراق نزدیک باشیم تا بتوانیم میزان بازرگانی میان عراق و ایران در حال حاضر را نشان دهیم و این نکته که ایران همانقدر یا بیشتر از ایالات متحده در عراق نفوذ دارد. ما روی مذهب بخصوص امام غایب تمرکز کردیم و اینکه آیا احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری، در مجامع عمومی به انتظار خود درباره ظهور امام غایب در زمانی نزدیک اشاره کرده است. و اینکه آیا این مسئله می‌تواند با باور برخی مردم مرتبط باشد که رجعت امام غایب باید با شکلی از قیامت و مبارزه و برخورد نهائی خیر و شر همراه باشد. و ما به زنان توجه کردیم و معترضین و فکر می‌کنم اینها اهم مطالب هستند.

وفا مستقیم: چه چیزی را میتوانید به ما بگوئید که در این مستند نیست؟ چالشها یا اتفاقات دور از انتظار.

تد کاپل: در طول تقریبا ۵۰ سال کار ژورنالیستی در بسیاری از کشورهای خودکامه بوده‌ام . به بسیاری از کشورهای دیکتاتوری رفته‌ام. آنها در سطوح مختلفی قرار دارند. سطوح مختلفی از خودکامگی وجود دارد. با وجودیکه دولت ایران میخواهد خود را یک دولت دموکراتیک بخواند من هرگز نمی‌گویم ایران یک دموکراسی موفق است. من با این مسئله خواهم داشت. اما در همین حال وقتی به ایران می‌روی، من نمی‌گویم مردم آزادند، اما احساس می‌کنند آزادند نظرهایشان را بیان کنند. خصوصا درباره مسائل سیاسی با انتقادات شدیدی که من تصورش را نمی‌کردم.

وفا مستقیم: آیا فکر می‌کنید این احساس به اندازه کافی قوی باشد که باعث تغییراتی شود یا مردم تنها انتقاد می‌کنند؟

تد کاپل: در واقع اگر مردم انتظار بروز انقلابی در ایران دارند فکر می‌کنم برای مدتی طولانی منتظر خواهند بود. من انتظار ندارم که این اتفاق به زودی بیافتد. اما همانطور که شما بهتر از من می‌دانید حدود هفتاد درصد جمعیت ایران زیر سی سال است و در بیشتر موارد این مردم جوان و خصوصا زنان در سنت و رسوم متفاوتی از رسوم مادرها و مادربزرگهایشان رشد کرده‌اند. آنها در خانه نخواهند ماند. آنها از نظر سیاسی بی‌تفاوت نخواهند بود. آنها نظرهایشان را در درون خود نگه نخواهند داشت. فکر می‌کنم شصت درصد دانشجویان دانشگاهها در حال حاضر زنان جوان هستند. این تاثیری خواهد داشت و تئوکراسی، آخوندها و آیت الله‌ها این واقعیت را خواهند پذیرفت که زنان ایران امروز انتظار دارند نقش عظیم‌تری در امور کشور نسبت به مادرها و مادربزرگهایشان داشته باشند و من فکر می‌کنم این بسیار ساده‌انگاری باشد که کسی فکر کند می‌تواند جلوی این انتخاب را بگیرد.

وفا مستقیم: در مقاله‌ای در نیویورک تایمز شما از داستانی که برای پرداخت پول هتل و استفاده از کارت اعتباری برایتان افتاده بود به عنوان یکی از نشانه هائی که تحریمها احتمالا بی‌نتیجه خواهند بود استفاده کردید. در این‌باره توضیحی بدهید.

تد کاپل: وقتی هتلم را ترک می‌کردم پول نقد به اندازه کافی نداشتم و پرسیدم آیا از کارت اعتباری می‌توانم استفاده کنم و حتی به تحریم اقتصادی فکر نکردم. آنها گفتند بله ولی حدود نیم ساعت طول می‌کشد لطفا نیم ساعت دیگر برگردید. نیم ساعت بعد صورتحساب و کارت اعتباری را گرفتم و دیگر به آن فکر نکردم تا به اینجا برگشتم و دستیار من آمد و پرسید آیا از دوبی لباس مردانه یا زنانه خریده‌ام. من گفتم نه. او گفت یک صورتحساب اینجا است که بیش از هزار دلار است و از دوبی. اتفاقی که افتاد این بود که مدیریت هتل با فروشگاهی در دوبی هماهنگ کرده که آنها کارت اعتباری را برای حساب دقیق هتل استفاده می‌کنند. درست مثل اینکه من لباس مردانه یا زنانه خریده باشم و طبیعتا وقتی مدیریت هتل به دوبی می‌رود آنها به همان اندازه در دوبی پول خواهند داشت. این یک مثال کوچک بود که چگونه ایرانیها از کنار تحریم‌های اقتصادی می‌گذرند.

وفا مستقیم: شما با برنامه نایت لاین از بحران گروگانگیری لحظه لحظه مردم ایالات متحده را در جریان تحولات آن قرار می‌دادید. با توجه به مشاهدات سفر اخیر موقعیت کنونی را چگونه با آن زمان مقایسه می‌کنید؟

تد کاپل: نمی‌دانم چطور می‌شود آنها را با هم مقایسه کنیم. آن اتفاق بلافاصله در ناآرامیهای پس از بازگشت آیت‌الله خمینی از فرانسه به ایران بود، در ناآرامیهای پس از خروج شاه از ایران بود. کشوری در آشفتگی. ترسی میان خصوصا جوانان بود که مبادا آمريکا درفکر کودتائی چون زمان مصدق باشد که خمینی را برکنار کند و شاه را به ایران بازگرداند. صادقانه بگویم، فکر می‌کنم وضعیت از کنترل خارج شد. حتی از دید دانشجویان رادیکال که سفارت را تصرف کرده‌ بودند. فکر نمی‌کنم هیچ کس حساب می‌کرد، حتی خود دانشجویان، که بیشتر از چند روز در آنجا بمانند. فکر نمی‌کنم آنها هیچ‌وقت این انتظار را داشتند که این ماجرا بیش از ۴۴۴ روز طول بکشد و عکس‌العمل عمومی مردم ایران نسبت به آن چه باشد و اینکه آیت‌الله خمینی از آنان حمایت کند. اما با همه اینها بعضی وقتها اتفاقات از کنترل خارج می‌شود و آن زمان هم این اتفاق افتاد همراه با نتایجی که ما تا به امروز شاهد آن هستیم.

وفا مستقیم: حالا موقعیت در ایران را چگونه می‌بینید؟

تد کاپل: فکر می‌کنم مردم بسیاری در ایران هستند که مایلند روابط بهتری با ایالات متحده را شاهد باشند. این ممکن است شامل رهبر نباشد، من نمی‌دانم و همینطور که شما می‌دانید نظر او مهم تر است تا نظر افراد دیگر مثل احمدی‌نژاد. اما واضحا در میان مردم تشنگی زیادی برای بهبود روابط با ایالات متحده وجود دارد.

وفا مستقیم: شما در سال ۱۹۷۴ به ایران رفتید و همینطور اخیرا و با مردم ایران برخورد داشتید. تجربه شخصی شما در برخورد با ایرانیان چه بوده هم در گذشته و هم اینبار که در آنجا بودید. با چه احساسی ایران را ترک کردید.

تد کاپل: من همیشه احساس کرده‌ام ایرانیان در میان با فرهنگ‌ترین و با هوش‌ترین مردم جهانند. تاریخی غنی و فرهنگی غنی دارند و بدون توجه به اینکه چه کسی در راس حکومتشان باشد مردم ایران مردمی خشنودند. این را من در آنها دیده ام چه زیر حکومت شاه چه زیر حکومت رهبر و فکر می‌کنم این هرگز تغییر نخواهد کرد.
چی فکر می کنین؟ مثل اینکه داستان از دو سال پیش خیلی فرق نکرده!!! داستان کردیت کارد ولی برای من جالب بود.

۲ نظر:

ناشناس گفت...

ببخشید که بی ارتباط با موضوع مطرح است:
نباید به جمهوری اسلامی اجازه داد که از مخازن غنی طلا در منطقه سقز و پیرانشهر که تازه کشف شده بهره برداری کند. طبق گزارش واحد مرکزی خبر ظاهرا در اکتشافات معدنی ۱۰ تن طلا در مناطق یاد شده در کردستان پیدا کرده اند اما کردهای عزیز مطمئن باشند از ثروت بدست آمده چیزی برای استانشان صرف نخواهد شد ملایان دولتی و مافیای فرزندانشان قطعا آنرا استخراج کرده و از کشور خارج خواهند نمود. اگر هموطنان کرد در غرب کشور کمی به موقع و با برنامه ریزی درست عمل کنند٬ به نظر من بهتر است معادن را فعلا با انفجاری مهیب بر سرشان خراب کنند. اگر این تهدیدات در همه مناطقی که جمهوری اسلامی در حال دزدیدن آن است مستمرا" شروع و پیگیری شود هیچ کس در پروژه های(دستبرد های) جمهوری اسلامی تحت عنوان کارگر٬ متخصص و... کار نخواهد گرفت. این حتما" باعث خواهد شد تا آنها نتوانند در حفظ امنیت برای دزدی هایشان موفق و جامع عمل کنند. بی تفاوتی در این برهه تنها موجب خواهد شد که آنها با خیال راحت بر روی منابع ما٬ همچون ۳۰ سال گذشته خیمه بزنند و براحتی تمام قروتهایمان را یا به دیگران بذل کرده یا به جیبشان سرازیر کنند.
ساکت ننشینید

تغییر نگرشها گفت...

به نظر من اگر چنین باشد وظیفه رسانه هاست که در این مورد افشاگری نمایند تا جمهوری اسلامی به خواسته هایش نرسد .منظورم کشف طلا در کردستان بیچاره .